Plan moderene verzorgingshuizen sluit aan op behoefte ouderenzorg

Het afschrijven van verzorgingshuizen in stappen

In de periode 2007 – 2012, tijdens de regeerperiodes Balkenende II en Rutte I, begonnen de discussies en voorbereidingen voor het invoeren van zelfredzaamheid en het wensdenken dat ouderen langer zelfstandig thuis moeten wonen.
Na aantreden van Rutte II begon de hervorming van de langdurige zorg vanwege de vergrijzing en met name de kostenstijgingen. In 2013 startte het hervormingsplan en werd er ingevoerd, dat verblijf in een verpleeghuis kan vanaf zorgzwaartepakket 5 en hoger. Daaronder was men overgeleverd aan thuiszorg, mantelzorg en gedwongen zelfredzaamheid. De capaciteit van bestaande verzorgingshuizen werd vervolgens afgebouwd. 2015 was het jaar van het kantelpunt en werd toegang voor verblijf in een verzorgingshuis afgeschaft. Bestaande bewoners werden geconfronteerd met een sterfhuisconstructie, of moesten vervroegd weer op zoek naar een eigen (huur)woning. In de periode 2016 – 2020 ontstond er een steeds zwaardere druk op thuis- en mantelzorg. En ook al kon je het verwachten dat dit ging gebeuren: onze politiek begreep er helemaal niks van en bleef verbaasd achter met de hogere kosten binnen de thuiszorg.

Sinds 2020 werd de roep om herstel van de mogelijkheid om te wonen in verzorgingshuizen sterker. Men begon te erkennen dat er door de afschaffing een “zorggat” was ontstaan.

Herintroductie verzorgingshuizen

Tussentijds zijn er legio goede private initiatieven, omtrent het bouwen van nieuwe woonvormen. Vrijwel elke gemeente kent wel één of meerdere luxere projecten met eigen restaurant, café, zwembad en andere voorzieningen voor hedendaagse modernere ouderen. Denk bijvoorbeeld aan: woonzorgcentra, geclusterde woonvormen en seniorencomplexen. Helaas zijn deze initiatieven, voor een deel van de verzorgingsdoelgroep, vaak te duur. Voor deze groep is er nu weer hoop. De toegenomen politieke en maatschappelijke druk hebben ertoe geleid, dat staatssecretaris Pouw-Verweij (Langdurige en Maatschappelijke Zorg) het door PWC uitgevoerde onderzoek “herintroductie verzorgingshuizen” kon presenteren aan de tweede kamer.

Lees hieronder het artikel van het Ministerie van VWS en daarna de bijbehorende bijlagen.

Ouderenzorg gezellig spelletjes doen samen in het verzorgingshuis

PwC onderzoek toont grote behoefte ouderenzorg

PwC heeft onderzoek gedaan naar de groep voor wie het verzorgingshuis een uitkomst zou zijn en wat voor behoeftes er binnen die groep leven. Daaruit blijkt dat ruim 20.000 ouderen zouden willen verhuizen naar een modern verzorgingshuis, een plek met zorg en ondersteuning in de nabijheid en ruimte voor extra gezelschap en activiteiten. Daarbij geeft het merendeel de voorkeur aan een zelfstandig appartement boven een kamer met gedeelde voorzieningen. Het gaat om ouderen die wel een zorg- of ondersteuningsvraag hebben, maar nog geen Wlz-indicatie. Meestal zijn het alleenstaande ouderen zonder sociaal netwerk. Voor hen is het verpleeghuis nog niet aan de orde, maar neemt de afhankelijkheid van zorg toe en is de vraag hoe lang zij nog thuis kunnen blijven wonen. PwC heeft ook onderzoek gedaan naar de kosten. Hieruit blijkt dat de 470 miljoen die hier structureel voor beschikbaar is, voldoende is om de plannen uit te voeren.

Behoud van eigen regie, maar niet in de knel

“Staatssecretaris Pouw-Verweij: “De ouderen van nu hechten veel waarde aan het behoud van eigen regie, privacy en zelfstandigheid. Maar wat ik vaker in de praktijk heb gehoord en gezien, en wat PwC nu ook met hun onderzoek bevestigt, is dat er een grote groep ouderen is die juist wel behoefte heeft aan een nieuw soort verzorgingshuis. Voor hen wordt thuis wonen steeds ingewikkelder, bijvoorbeeld door een toenemende zorgvraag, eenzaamheid of het ontbreken van een netwerk dat kan ondersteunen. In het verzorgingshuis worden ze nog steeds gestimuleerd om zoveel mogelijk zelf én samen te doen, maar is zorg en ondersteuning ook altijd in de buurt. Hiermee voorkomen we dat mensen die niet meer goed thuis kunnen wonen in de knel komen”.

Zorg op afroep en een levende gemeenschap

De moderne verzorgingshuizen moeten zorggeschikte woningen worden waarin ouderen beschut en veilig kunnen wonen. Er is een gezamenlijke ontmoetingsruimte en buitenruimte, en een centraal toegangspunt. Een vaste zorgaanbieder regelt de zorg en ondersteuning in het gebouw, die op afroep beschikbaar is. Als de zorgvraag toeneemt hoeven mensen daardoor niet nogmaals te verhuizen. Een belangrijk element voor het fijn wonen in een verzorgingshuis is de gemeenschap waarmee activiteiten worden georganiseerd, waar voldoende aanspraak is als je naar de ontmoetingsruimte gaat en waar gezamenlijk kan worden gekookt en gegeten. De buurt kan daar ook bij worden betrokken. Een levende gemeenschap zorgt er ook voor dat er een lagere zorg- en ondersteuningsvraag is, zeker als bewoners kunnen worden gestimuleerd hier ook een rol in te spelen.

Uitwerken van organisatie, personeel en bouw

Het komende half jaar worden de details uitgewerkt van het op termijn introduceren van de moderne verzorgingshuizen. De staatssecretaris kijkt bijvoorbeeld naar de organisatie van de zorg en de inzet van zorgpersoneel. Met het oog op de arbeidsmarkt wordt niet alleen gekeken naar zorgmedewerkers, maar ook naar de rol van welzijnswerkers. Samen met de minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening wordt gekeken naar de bouw van zorggeschikte woningen verkend hoe dit binnen de bestaande opgave kan worden versneld. Daarnaast kijkt de staatssecretaris zorgvuldig naar hoe de toegang tot deze zorg en ondersteuning het beste kan worden geregeld en gefinancierd. Ten slotte wordt verkend op welke manier een levendige gemeenschap het beste kan worden gestimuleerd, zowel binnen de nieuwe verzorgingshuizen als in bredere zin in zorgzame buurten.