Op de valreep beschrijven wij in deze uitgebreide blog een vijftal wetten en regels die in 2026 nieuw of relevant zijn. Het zal van elke bestuurder en toezichthouder weer de nodige energie vragen om de organisatie up-to-date te houden en controlerende instanties voor te blijven. De meest in het oog springende veranderingen in de zorg zetten wij op een rij en verdiepen ons per onderwerp.
Verandering van sociale zekerheid voor pgb-zorgverleners
Waarom verandert de regeling?
Tot nu toe hadden pgb-zorgverleners met een arbeidsovereenkomst (in loondienst) die minder dan vier dagen per week werkten, niet automatisch recht op belangrijke sociale zekerheden, zoals werkloosheidsuitkeringen en ziektewetuitkering.
Dit verschil bestond door de Regeling Dienstverlening aan Huis (Rdah). In deze regeling werden pgb-zorgverleners anders behandeld, op basis van het aantal werkdagen. De Centrale Raad van Beroep oordeelde in 2023 dat dit tot indirecte discriminatie leidt, vooral omdat veel pgb-zorgverleners vrouwen zijn, en dat deze groep dezelfde rechten moet krijgen als andere werknemers.
Wat verandert er per 1 januari 2026?
Vanaf 1 januari 2026 hebben alle pgb-zorgverleners met een arbeidsovereenkomst, ongeacht het aantal uren (dus ook bij minder dan 4 dagen), wettelijk recht op:
- De werkloosheidsuitkering (WW) bij verlies van werk
- WIA-uitkering bij langdurige arbeidsongeschiktheid
- WAZO-rechten, bijvoorbeeld bij zwangerschap/verlof
- Bescherming bij ontslag: zorgverleners kunnen niet zomaar ontslagen worden
Deze rechten worden gelijkgetrokken met wat andere werknemers krijgen, waardoor er gelijke sociale rechten zijn.
Wat betekent dit voor Pgb-zorgverleners zelf?
Zorgverleners kunnen uitkeringen aanvragen bij ziekte, werkloosheid of arbeidsongeschiktheid, zoals andere werknemers ook kunnen. Daarnaast krijgen zij bij ziekte loondoorbetaling volgens de regels (bijv. meestal 100% loon eerste jaar, daarna 70% in 2e jaar), in plaats van nu vaak een beperkte periode (6 weken).
Daarnaast zijn pgb’ers beter beschermd bij ontslag. Er gelden vaste routes en procedures, zoals een ontslagvergunning via UWV en toestemming via vaststellingsovereenkomst.
Wat betekent dit voor de Pgb-budgethouder (degene die iemand in dienst heeft)?
Met deze wetswijziging wordt de budgethouder (bijvoorbeeld iemand die via pgb thuiszorg regelt) juridisch gezien de werkgever van een zorgverlener met arbeidsovereenkomst. Dat brengt extra verplichtingen met zich mee.
De budgethouder moet de premies sociale verzekeringen betalen vanuit het pgb-budget. Dit zijn de extra werkgeverslasten die alle werkgevers betalen (ziektewet, WIA, WW enz.). De SVB of de werkgeveradministratie betaalt dit rechtstreeks vanuit het Pgb budget. Budgethouders met personeel zullen deze lasten vanuit de salarisadministratie moeten bijhouden.
De Sociale Verzekeringsbank (SVB) biedt de mogelijkheid om die administratie namens budgethouders gratis uit te voeren. Verder moet de budgethouder meehelpen bij re-integratie van zieke zorgverleners en voldoen aan regels rond doorbetaling van loon bij ziekte.
Compensatie en budgetimpact
Omdat deze veranderingen in de zorg extra kosten betekenen (werkgeverspremies + administratie), komt er compensatie vanuit de overheid. Het kabinet heeft aangekondigd dat pgb-houders in 2026 en 2027 extra budget kunnen krijgen om deze hogere werkgeverslasten te compenseren. Dat geldt vooral voor pgb’s via zorgverzekeraars en gemeenten.
Lees hier aanvullende informatie over de veranderingen via de website van het SVB.
Kabinet compenseert pgb-houders met ingang van 01 januari 2026.
Hogere eigen bijdrage voor Wmo-hulp
Wie via de gemeente Wmo-hulp krijgt, betaalt een eigen bijdrage per maand: het abonnementstarief. Dat tarief gaat per 1 januari 2026 omhoog van €21,00 naar €21,80 per maand. Momenteel geldt dit voor elke inwoner in Nederland die in aanmerking komt voor een Wmo-hulp.
Er wordt nog onderhandeld over de vervolgstappen in 2027. Men streeft ernaar dat de Wmo-hulp inkomens- en vermogensafhankelijk wordt. Als dit doorgaat dan zal men tot maximaal €328,00 aan eigen bijdrage per maand moeten betalen.
De IGJ richt zich op nieuwe thema’s
De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) werkt in 2026 met een werkplan waarin technologische innovatie en passend toezicht centraal staan. Dit is geen nieuwe wet, maar betreft wel veranderingen in de zorg dankzij andere prioriteiten voor toezicht en handhaving in de zorg.
Bekijk het werkplan met alle onderwerpen die de IGJ in 2026 voorrang geeft.
Wijzigingen Wet Normering Topinkomens en gerelateerde bestuursregels
Wat is de Wet Normering Topinkomens (WNT)?
De WNT is een Nederlandse wet die regels stelt voor de maximale beloning van topfunctionarissen in de (semi-)publieke sector, waaronder veel zorginstellingen (zoals ziekenhuizen, GGZ-instellingen, ouderenzorgorganisaties, jeugdhulp, zorgverzekeraars en meer). De wet heeft als doel excessieve beloningen te voorkomen wanneer deze worden betaald met publieke middelen, zoals zorggeld via verzekeringen en belastinggeld.
Belangrijke wijzigingen per 1 januari 2026
Elk jaar worden de maximale bezoldiging voor topbestuurders en toezichthouders aangepast. Voor 2026 is deze indexatie vastgesteld op basis van loonontwikkeling in de overheid:
- Het algemene WNT-maximum stijgt van €246.000 naar €262.000 per jaar.
- Ook de sectorale maxima voor zorg en jeugdhulp worden geïndexeerd (ongeveer +6,3 %).
Hoe zijn de sectorale maxima in 2026 verdeeld?
| Klasse | Max. bezoldiging 2025 | Max. bezoldiging 2026 |
|---|---|---|
| Klasse I | ca. €138.000 | ca. €147.000 |
| Klasse II | ca. €167.000 | ca. €178.000 |
| Klasse III | ca. €201.000 | ca. €214.000 |
| Klasse IV | ca. €226.000 | ca. €241.000 |
| Klasse V | ca. €246.000 | ca. €262.000 (algemeen) |
Elke klasse staat voor de verwijzing naar de omvang en complexiteit van de organisatie. Hoe groter/complexer de organisatie is, des te hoger het maximale salaris.
Boec.nl heeft hierover een interessante en duidelijke blog geschreven, die wij via deze link delen.
Toezicht op fusies en overnames in de zorg
In de zorgsector mogen aanbieders niet zomaar fuseren of worden overgenomen zonder dat de overheid dit eerst beoordeelt en goedkeurt. Dit toezicht is er om te waarborgen dat fusies en overnames geen negatieve gevolgen hebben voor de zorg. Bijvoorbeeld doordat er minder concurrentie ontstaat, de toegankelijkheid verslechtert of de kwaliteit van zorg in gevaar komt.
De 2 belangrijke instanties met toezicht en eindoordeel
In Nederland zijn er twee instanties die toezicht houden op en oordelen over fusies en overnames in de zorg:
- NZa (Nederlandse Zorgautoriteit): De NZa beoordeelt fusies/overnames op basis van een zorgspecifieke concentratietoets.
- ACM (Autoriteit Consument & Markt’: De ACM kijkt breder naar de markt: ontstaat er door de fusie of overname te weinig concurrentie? De NZa en ACM beoordelen vaak parallel aan elkaar.
Zorgspecifieke concentratietoets (Zft) bij de NZa
Als je met minstens 50 personen zorg verleent, moet een voorgenomen fusie of overname vooraf aan de NZa worden gemeld. Goedkeuring volgt pas als duidelijk is dat:
- het proces zorgvuldig is doorlopen;
- de continuïteit van zorg gewaarborgd blijft;
- en de toegankelijkheid niet in gevaar komt.
Indien een organisatie deze goedkeuring niet vooraf vraagt en toch overgaat tot fusie of overname, kan de NZa boetes opleggen (ruim tienduizend euro of meer).
Belangrijke ontwikkeling voor 2026: uitbreiding van toezichtbevoegdheden
Er ligt voor 2026 een wetsvoorstel dat het toezicht op fusies en overnames in de zorg significant uitbreidt via een wijziging van de Wet marktordening gezondheidszorg (Wmg).
Wat staat er in het wetsvoorstel?
1) Meer inhoudelijke toetsing door de NZa
De NZa krijgt de bevoegdheid om fusies/overnames te toetsen op inhoudelijke aspecten, niet alleen proces- en procedurezaken. Dat betekent dat de NZa kan weigeren als de fusie:
- De continuïteit van zorg bedreigt (niet alleen bij urgente zorg, maar bij alle vormen van zorg)
- Significante risico’s heeft voor de kwaliteitsnormen van zorg
- Risico’s met zich meebrengt voor de rechtmatigheid, zoals financiële problemen of onrechtmatige declaraties
De NZa moet hierbij soms samenwerken met de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) die een zienswijze geeft over kwaliteitsaspecten.
2) Nieuwe handhavingsmogelijkheden
De NZa zou straks ook strenger kunnen optreden, bijvoorbeeld:
- Een goedkeuring intrekken als achteraf blijkt dat partijen onjuiste informatie hebben verstrekt.
- Boetes opleggen bij overtredingen rond de fusie/overname.
Hoe ziet toezicht eruit in de praktijk?
- Vooraf melden is een plicht
Zorgaanbieders moeten zich altijd tijdig melden bij de NZa voordat zij een fusie of overname uitvoeren. - Toetscriteria
De NZA beoordeelt o.a. of de continuïteit van zorg niet in gevaar komt, de toegankelijkheid voor cliënten behouden blijft, voldoende stakeholders (zoals personeel en cliëntenraden) zijn betrokken en kwaliteitsnormen worden gerespecteerd. - Handhaving
Bij overtreding, zoals het niet aanvragen van goedkeuring, kan de NZa boetes opleggen of procedures afdwingen om de zorgbelangen te beschermen.
Wil je weten wat Zorg Assist Management voor jouw organisatie kan betekenen op het gebied van zorgregels? Of heb je vragen over wat de veranderingen in de zorg 2026 voor jouw organisatie gaan betekenen? Neem vrijblijvend contact met ons op. We sparren in het nieuwe jaar graag met je!
Wij zijn Zorg Assist Management en ondersteunen zorg- & welzijnsorganisaties bij: aanbesteden, kwaliteit, IGJ inspectierapporten, beleid & strategie, detacheren op management niveau, zorg-administratie & indiceren, externe vertrouwenspersonen en bij het vinden & aanvragen van subsidies.
Nieuwsgierig naar ons, of hulp nodig? Bel of mail ons en wij maken graag een
Bronnen: Ministerie van VWS, NZA.nl, IGJ.nl, Boec.nl
