Het is terecht dat de LHV aanvullende eisen stelt bij het Integraal Zorgakkoord (IZA), vindt huisarts Vincent Coenen. Hij heeft aan de wieg gestaan van het concept Meer Tijd Voor de Patiënt, waarbij het consult van 10 naar 15 minuten wordt verlengd. Huisartsen willen dat dit snel in heel Nederland wordt ingevoerd.
Op dit moment wordt Meer Tijd Voor de Patiënt (MTVP) op ongeveer vijf plekken in Nederland toegepast in huisartsenpraktijken. Daar zijn afspraken over gemaakt met zorgverzekeraars. Andere huisartsen hebben de consulttijd zelf verlengd zonder bekostiging. Zij verdienen liever iets minder dan dat ze overspannen raken. Coenen begrijpt de harde eis van de LHV goed, want “het schiet niet op”. ‘In het Hoofdlijnenakkoord stond dat er ruimte zou komen voor Meer Tijd Voor de Patiënt. Daar is weinig van terechtgekomen.’
Worsteling
De LHV heeft twee concrete eisen gesteld, willen ze het Integraal Zorgakkoord tekenen. Een daarvan is Meer Tijd Voor de Patiënt. Ze willen binnen drie maanden van alle zorgverzekeraars zien dat zij huisartsen via het contract voor 2023 de mogelijkheid bieden voor Meer tijd voor de patiënt en dat dit per 2024 structureel bekostigd wordt. ‘Ik hoop dat het lukt’, zegt Coenen. ‘Ik geloof echt in het idee. Ik zie veel collega’s die heel erg hun best doen en tegelijkertijd aan het worstelen zijn om te kunnen voldoen aan de grote dagelijkse stroom van patiëntenvragen.’
Lopende band
In 2015 begon de huisartsengroep Huisarts en Zorg van Coenen in de regio Gorinchem met het concept ‘kwaliteit als medicijn’ waarbij zij samen met de medisch specialisten van de Rivas Zorggroep, VGZ en de consultants van Strategy& van PricewaterhouseCoopers een manier zocht om te kunnen voldoen aan de groeiende zorgvragen van patiënten. Ab Klink was hier ook nadrukkelijk bij betrokken. ‘We wilden efficiënter werken, maar zochten naar een manier waarop we dat ook zorgvuldig konden doen. Het voelde alsof we in een koekjesfabriek stonden waarbij de koekjes steeds sneller van de band moesten rollen.’
Financieel gestuurd
In deze periode ontstond ook het idee van de Juiste zorg op de juiste plek. Huisartsen gingen zorg overnemen van het ziekenhuis. Het ziekenhuis onderzocht welke patiënten terug naar de huisartsen konden en samen maakten ze afspraken over hoe huisartsen deze patiënten konden volgen. Huisartsen wilden dat wel doen, op voorwaarde dat ze meer tijd voor de patiënt zouden krijgen. Toen is het idee van Meer tijd voor de Patiënt ontstaan. ‘De zorg is financieel gestuurd’, zegt Coenen, ‘Volgens de NZa-tarieven duurt een consult tien minuten. Consulten duren daarom 10 minuten, een dubbel consult 20 minuten. Een dubbel consult van 20 minuten is niet werkbaar omdat de zorgvraag zo groot is. Als huisartsen drie patiënten per uur zouden zien, moeten ze tot diep in de avond doorwerken om iedereen gezien te krijgen.’
Groei praktijk
Om die werkdruk te doorbreken, werd het consult verlengd naar 15 minuten, een dubbel consult naar 30 minuten. Dat betekent dat de huisarts minder patiënten per dag kan zien. Coenen berekende dat ze een extra doktersdag nodig hadden per normpraktijk. De formatie moet, met andere woorden, met 20 procent groeien. Ook moest de triage beter en kwam er meer aandacht voor zelfzorg. Het idee is dat door een langere consulttijd de kern van de zorgvraag van de patiënt sneller en beter naar voren komt. Deze kennis is van belang om de vervolgzorg beter en efficiënter te maken.
Andere dynamiek
De consulten veranderden ook inhoudelijk. Coenen ervaart een heel andere dynamiek in de spreekkamer. Toen hij weinig tijd had, stuurde hij patiënten sneller door naar het ziekenhuis of schreef sneller medicijnen voor. ‘Je moet toch wat om die wachtkamer te managen.’
Fijne manier
Met een langer consult is er meer tijd om zelf diagnostiek te doen. De expertise van huisartsen wordt groter en het aantal verwijzingen neemt af. ‘Dit is echt een hele fijne manier van werken’, zegt Coenen, ‘en ik gun het alle huisartsen en alle patiënten van Nederland.’
Samenwerking
Een belangrijke voorwaarde voor Meer Tijd Voor de Patiënt is samenwerking met het lokale ziekenhuis, zodat huisartsen en medisch specialisten zich samen verantwoordelijk voelen voor de zorg in de regio. Zo wordt naar elkaar door- en terugverwijzen voorkomen. ‘We vinden elkaar makkelijk, hebben veel overleg. En als het niet anders kan, proberen we de zorg naadloos van elkaar over te nemen. Dat is ook veel beter voor de patiënt. Die merkt dat ook.’
Kostenbesparing
Het NIVEL onderzocht in 2021 de resultaten van de langere consulttijd bij de verschillende pilots. Uit het onderzoek blijkt dat meer tijdsbesteding van huisartsen aan consultvoering leidt tot meer werkplezier en minder werkdruk. Ook verwijzen huisartsen minder vaak naar de tweede lijn en schrijven ze minder medicatie voor. Het Nivel kon niet met zekerheid vaststellen of het ook kosteneffectief is. Strategy& deed daarom ook onderzoek naar de kostenbesparingen door het verminderde aantal doorverwijzingen te meten. Hieruit bleek dat de huisartsengroep in Gorinchem 30 procent van de ziekenhuiszorg overnam, maar dat percentage geldt niet voor alle huisartsenpraktijken.
Veiliger
Een ander punt van zorg van de huisartsen bij het Integraal Zorgakkoord is de bekostiging van Meer Tijd Voor de Patiënt via segment 3. LHV wil dat de bekostiging via segment 1 verloopt. Meer Tijd Voor de Patiënt zou dan gefinancierd worden vanuit de basis. ‘Segment 3 is voor veel huisartsen te spannend’, zegt Coenen, ‘en dat snap ik ook. Segment 3 is het segment waar de zorgverzekeraar aan de knoppen zit. De voorwaarden worden geregeld veranderd en er zitten allerlei haken en ogen aan vast. Segment 1 voelt veiliger.’
Les geleerd
De invoering van Meer Tijd Voor de Patiënt vraagt een flinke investering. De extra formatie voor een huisartsenpraktijk betekent ongeveer 340 miljoen euro per jaar. Coenen heeft het Integraal Zorgakkoord gelezen en vindt het weliswaar mooi geschreven, maar vindt ook dat er geen harde afspraken in staan. ‘Dit benodigde bedrag heb ik niet teruggezien in het akkoord. Als er geen geld voor gealloceerd wordt, blijft het een zorgelijke situatie. Als huisartsen hebben we in het verleden één ding geleerd: als er geen harde afspraken worden gemaakt, komt er niets van terecht.’
Coenen doelt daarmee op de tachtig miljoen die op de plank van zorgverzekeraars is blijven liggen.
Bron: Zorgvisie