GGz-aanbieders luiden de noodklok over de problemen rond het nieuwe Zorgprestatiemodel (Zpm). Ze kunnen al bijna een jaar geen facturen versturen en door weeffouten in het Zpm dreigen miljoenenverliezen. Daarvoor waarschuwen 24 van de 28 grote GGz-aanbieders in een brief aan de Tweede Kamer. ‘De financiële druk vormt een risico voor de kwaliteit’, zegt Marco Verheul, bestuurder Dimence Groep.
De brandbrief van 24 GGz-instellingen aan de Tweede Kamer dateert alweer van 25 oktober. Voorafgaand aan het Kamerdebat over de ggz op 2 november wilden zij hun zorgen over het Zorgprestatiemodel (Zpm) onder de aandacht brengen van Kamerleden. Nadrukkelijk als aanvulling op de inspanningen van hun brancheorganisatie de Nederlandse GGz, zegt Marco Verheul, bestuurder Dimence Groep en opsteller van de brief. ‘Als ik door mijn toezichthouder wordt aangesproken op een miljoenenverlies, vind ik het wat magertjes om te zeggen dat ik alleen op de schouders van de brancheorganisatie heb geleund. Wij hebben als bestuurders een eigen verantwoordelijkheid.’
Zpm te snel ingevoerd
De GGz-bestuurders maken zich grote zorgen over de invoering van het Zpm. Dat is per 1 januari 2022 overhaast ingevoerd, waardoor er grote problemen zijn ontstaan. Zo kunnen negen van de tien aanbieders nog steeds niet factureren. Dit komt doordat de softwarebedrijven te weinig tijd hebben gekregen om hun programma’s aan te passen aan last-minute wijzigingen in de systematiek. ‘Dat de GGz af wilde van de dbc’s begrijp ik. Maar de invoering van het Zmp is te snel gegaan. Nog een paar dagen voor implementatie zijn er parameters in het Zpm aangepast’, zegt Verheul.
Factureren en eigen bijdrage
Dat instellingen niet kunnen factureren heeft ook grote gevolgen voor cliënten. GGz-aanbieders hebben nog geen declaratie kunnen sturen naar zorgverzekeraars. Die hebben op hun beurt de eigen bijdrage nog niet in rekening kunnen brengen bij cliënten. Zij weten dus ook niet waar ze aan toe zijn. ‘Dat is heel vervelend in deze onzekere tijd, met een hoge inflatie’, aldus Verheul.
GGz-uitgaven zijn black box
Het gevolg is ook dat zorgverzekeraars in het duister tasten hoeveel kosten zorgaanbieders in de GGz maken. De verzekeraars ontvangen immers geen facturen van de aanbieders. Wel is er een alternatief informatiesysteem ontwikkeld. GGz-aanbieders leveren in een monitor cijfers aan over hun omzet. Maar of die informatie een-op-een aansluit op de facturen die GGz-aanbieders straks gaan insturen, valt nog te bezien, stelt Verheul. ‘Waarschijnlijk volgt dan een heel traject van aanvullingen en corrigeren. Voor zorgverzekeraars zijn GGz-uitgaven in 2022 in ieder geval een black box.’
NZa gebruikt verouderde data
Een belangrijke weeffout in het Zpm zijn de te lage tarieven. De NZa heeft die vastgesteld op verouderde data uit 2017. De crux zit hem vooral in veranderde tijdsbesteding van zorgverleners. Dit speelt vooral bij patiënten met een ernstige aandoening (EPA), die qua overleg meer tijd vragen. En waar het Zpm juist was bedoeld om ggz-aanbieders met veel zware patiënten een eerlijkere vergoeding te geven, blijken zij hierdoor er juist slechter van af te komen. Verheul vindt dat ‘onvoorstelbaar’.
Klinische setting is voordeliger
Zorgaanbieders die zwaar inzetten op mensen in hun eigen omgeving behandelen worden hierdoor financieel benadeeld. ‘Iedereen is het erover eens dat mensen in hun eigen omgeving beter genezen. Maar het Zpm ondersteunt die beweging niet. Het is financieel voordeliger om mensen in een klinische setting te behandelen.’
Fluctuaties in omzet tot 7,3 procent
Door weeffouten in het Zpm kunnen er ook grote veranderingen in de omzet ontstaan. Die kunnen wel oplopen tot 7,3 procent van de omzet. De marge van de meeste aanbieders ligt rond de 1 procent. Voor grote aanbieders, zoals de Dimence Groep met een omzet van 200 miljoen euro, dreigt daarom een miljoenenverlies.
Kwaliteit onder druk
Hoe groot is dat probleem? ‘Een keer rood staan moet kunnen. Maar als dat lang gaat duren en het wordt structureel, dan hebben we wel een probleem. Dan is er geen geld voor innovatie. De financiële druk is dan ook een risico voor de kwaliteit. De financiële druk gaat dan de bedrijfsvoering beïnvloeden.’
De instellingen hebben tijd nodig om zich aan te passen aan het Zpm, zonder dat dit ten koste gaat van de kwaliteit van zorg, vindt Verheul. ‘De transitievergoeding zou deze overgang mogelijk moeten maken, maar voor deze regeling bestaan geen duidelijke richtlijnen. Het risico bestaat dat GGz-aanbieders zorg gaan leveren die past bij de tijdsbesteding in het Zpm om zo positieve resultaten te behalen. Maar dat is niet altijd goed voor de kwaliteit.’
Banken
De rode cijfers kunnen ook tot lastige gesprekken met banken leiden. Aanbieders kunnen immers niet voldoen aan financiële parameters die ze hebben afgesproken met banken voor hypothecaire leningen. ‘Wellicht dat banken voor 2022 een uitzondering maken. Maar als dit in 2023 niet is opgelost, dan hebben we voor 2023 mogelijk een ander gesprek.’
Administratieve lastendruk
Misschien dat sommige aanbieders toch nog dit jaar kunnen starten met factureren, denkt Verheul. Eind dit jaar komen softwarebedrijven met een nieuwe release die factureren in principe mogelijk maakt. Inmiddels ligt er een stuwmeer aan niet-verstuurde facturen. Verheul betwijfelt of dat in een keer goed gaat. ‘Het is een eerste test. Waarschijnlijk moeten we veel gegevens achteraf corrigeren en aanvullen. Dat geeft een enorme lastendruk.’
Verheul begrijpt wel dat de overgang naar een andere bekostiging altijd problemen geeft. Maar bijna een jaar lang niet kunnen factureren is wel extreem. ‘Veel ellende had voorkomen kunnen worden als het Zpm goed was doorontwikkeld. Dan was er weliswaar een jaar uitstel geweest, maar nu moet er achteraf veel worden gecorrigeerd.’
Transitievergoeding
Bovendien ontbreekt de beloofde zachte landing naar een ander systeem. ‘GGz-aanbieders krijgen een transitievergoeding, maar daarvoor zijn geen landelijke spelregels. Elke verzekeraar vult die dus anders in. Bij sommige verzekeraars krijgen aanbieders een goede vergoeding, bij andere helemaal niets.’
Ingrijpen NZa
De GGz-aanbieders dringen aan op ingrijpen van de NZa. De marktmeester zou de tarieven moeten bijstellen en andere weeffouten moeten herstellen. Als de NZa dat niet doet, zou VWS een aanwijzing moeten geven. En als VWS dat niet doet, zouden zorgverzekeraars kunnen handelen alsof die aanwijzing er wel ligt.
Gupta doet onderzoek
VWS en de NZa hebben tot nu toe geen gehoor gegeven aan de noodkreet van de GGz-aanbieders. De NZa laat Gupta onderzoek doen naar de problemen rond het Zpm. Dat zal in december af zijn. Zorgverzekeraars hebben de garantie afgegeven dat er geen GGz-aanbieders failliet zullen gaan, aldus brancheorganisatie de Nederlandse GGz.
Bron: Zorgvisie
Wij zijn Zorg Assist Management en ondersteunen zorg- & welzijnsorganisaties bij:
aanbesteden, kwaliteit, IGJ rapporten, strategie & beleid, detacheren management niveau en bij het vinden & aanvragen van subsidies.
Nieuwsgierig naar ons, of hulp nodig? Bel of mail ons en wij maken graag een vrijblijvende afspraak, om wederzijds te bespreken wat wij voor elkaar kunnen betekenen.
0592 201268 / info@zorgassistmanagement.nl